WYSTAWA 2015, POZNAŃ
Refleks Film
Muzeum Narodowe w Poznaniu, 19.04–31.05.2015
Refleks Film: Marek Glinkowski / tekst: Maciej Kurak / dźwięk: Radosław Włodarski)
Projekt Refleks (2014–2015)
Artyści: Krzysztof Balcerowiak, Andrzej Bobrowski, Stefan Ficner, Marek Glinkowski, Jarosław Janas, Dorota Jonkajtis, Katarzyna Krawczyk, Maciej Kurak, Małgorzata Maryna Mazur, Agnieszka Mori, Grzegorz Nowicki, Mirosław Pawłowski, Max Skorwider, Piotr Szurek, Michał Tatarkiewicz, Radosław Włodarski
Kurator: Maciej Kurak
Plakat: Andrzej Bobrowski
Projekt Refleks
Projekt Refleks stanowi zbiór prac graficznych wykonanych przez artystów – grafików z Poznania, dla większości których tematem wyjściowym stał się wątek lokalny. Artyści są krytyczni wobec współczesnych tematów społecznych, reprezentując przy tym postawę refleksyjno-zdystansowaną. W strukturze ich prac odnajdujemy pewne analogie do postępowania charakterystycznego dla artystów postmodernistycznych stosujących metodę „podwójnego kodowania”. Prace przedstawione na wystawie używają „kodu wysokiego” odnoszącego się do zdystansowanej postawy, poszukującej ogólnych mechanizmów konstruujących rzeczywistość, wywodzących się z filozofii artystów starożytnej Grecji, którzy twierdzili że „(…) przedstawiają nie tylko wygląd rzeczy, ale ich istotę, wieczną strukturę(…)”1. Myśl ta, w trochę innej formie, kontynuowana była przez artystów modernistycznych. Prace używają również „niskiego kodu odniesień”, bardziej fragmentarycznego, nawiązującego do codzienności, łączącego realizacje z konkretnym miejscem (kontekstualność). Wiele prac przedstawionych na wystawie bliskich jest metodzie recyclingu nastawionej na odzysk starych, istniejących sposobów obrazowania, mieszanie cytatów, stosowanie pastiszu czy parodii.
Zebrane prace są próbą uniwersalizacji tematów zaczerpniętych z „własnego podwórka”. Poruszają lokalne problemy, które stanowią swoistą ramę dla poszczególnych realizacji jednocześnie włączając się w globalny, szerszy dyskurs społeczno-kulturalny. Autorzy prac przygotowanych na wystawę nie podporządkowują się wzorcom preferowanym w głównych ośrodkach sztuki. Są krytyczni, poszukują alternatywnej myśli, która może przyczynić się do likwidacji binarności porządkowania społecznego. Każda wykonana na wystawę realizacja jest subiektywną interpretacją. Stanowi zbiór/platformę do dyskusji na temat dzisiejszego kryzysu wartości oraz wynikających z tego faktu niebezpieczeństw dotyczących wielu dziedzin aktywności ludzkiej we współczesnej kulturze globalnej.
Prace ze zbioru Refleks to grafiki, które wykraczają poza schematy tworzenia m.in.: komunikatu wizualnego, plakatu, infografiki, charakteryzujących się transparentnością, dosłownością i czystością przekazu.
Nastawione są raczej na refleksyjność, otwarte na różne interpretacje, zakłócają prosty przekaz, są ilustracjami zjawisk społecznych rozgrywających się współcześnie, ale również subiektywnymi komentarzami dalekimi od jednoznacznych wypowiedzi.
Projekt Refleks jest poszukiwaniem zdystansowanej wypowiedzi w dziedzinie sztuki, która nie pełni wyłącznie funkcji dodatku do tekstu w książkach, prasie czy na blogach internetowych.
Artyści zaproszeni do projektu próbują wpisać się w standardy charakteryzujące techniki graficzne i ilustrację książkową w celu złożenia materiałów w jedną wydawniczą całość w formacie A4.
Powstałe prace zawierają komunikat wizualny, o określonej charakterystyce, burzący własne ograniczenia na rzecz wypowiedzi o większym potencjale interpretacyjnym. Zbiór prac Refleks tylko pozornie charakteryzuje się dosłownością. Jednocześnie jest trudny do jednoznacznego interpretowania.
1. Władysław Tatarkiewicz „Historia Estetyki”, tom I
Maciej Kurak